Zaburzenia układu krwiotwórczego

Niedokrwistość (anemia) hemolityczna 

Czerwone krwinki (erytrocyty) dostarczają tlen do tkanek organizmu, co pozwala im właściwie funkcjonować. Normalna średnia długość życia czerwonych krwinek to 100-120 dni, po czym obumierają i przez śledzionę są usuwane z krwiobiegu człowieka. Niedokrwistość hemolityczna jest stanem, w którym czerwone krwinki są niszczone szybciej niż organizm może zastępować je nowymi. Nie wynika ona z braku żelaza w organiźmie. W przypadku terapii anty-HCV jej przyczyną bywa rybawiryna. Szacuje się, że 22% pacjentów przyjmujących interferon oraz rybawirynę ma niedokrwistość hemolityczną. Prawdopodobieństwo jej wystąpienia wzrasta wraz ze wzrostem dawek rybawiryny. 

Objawy 

Najczęstsze objawy niedokrwistości hemolitycznej obejmują duszności, zmęczenie, bladość skóry, dreszcze, przyspieszone bicie serca, które powodują obniżenie ogólnego komfortu życia pacjenta. Jeżeli niedokrwistość nie pozostanie w porę zdiagnozowana, może prowadzić do ostrej żółtaczki, przy której mocz nabiera charakterystycznej ciemnej barwy, powiększenia śledziony, kamicy żółciowej, a w ciężkich przypadkach nawet do zawału mięśnia sercowego. Z tego powodu, pacjenci przed rozpoczęciem leczenia HCV powinni być poddani szczegółowemu badaniu lekarskiemu, aby wykluczyć u nich potencjalne problemy kardiologiczne. 

Diagnoza 

Podstawowe badanie krwi jakim jest morfologia pozwala określić zawartość podstawowych składników krwi, w tym krwinek czerwonych (erytrocytów), białych (leukocytów) i płytek krwi (trombocytów). Anemia może być zdiagnozowana przez określenie ilości erytrocytów oraz zawartości hemoglobiny i poziomu hematokrytu. Niski poziom hemoglobiny lub hematokrytu wskazuje na anemię.

Orientacyjne wielkości referencyjne
Parametr
Mężczyźni
Kobiety
Hemoglobina
14,0-18,0 g/dl
12,0-16,0 g/dl
Hematokryt
42,0-52,0%
37,0-48,0%
Leczenie

Istnieją dwa sposoby leczenia niedokrwistości hemolitycznej w trakcie terapii anty-HCV. Przez redukcję dawki rybawiryny i stosowanie hormonu czynnika wzrostu, erytropoetyny (EPO), wspomagającego produkcję erytrocytów.
Badania kliniczne EPO w kierunku leczenia niedokrwistości hemolitycznej wywołanej lekami stosowanymi w terapii HCV wykazały zwiększenie stężenia hemoglobiny średnio o 2,0 g/dl i poprawę jakości życia pacjentów. Chociaż EPO jest stosowane przy niedokrwistości hemolitycznej występującej podczas leczenia różnych chorób, to jednak nie zostało zarejestrowane dla terapii HCV. Podczas leczenia HCV erytropoetyna nie jest refundowana przez NFZ, a przy 100% odpłatności koszt jej stosowania jest bardzo wysoki.

Ważne: Z ostrzeżeń zamieszczonych w ulotkach dołączonych do opakowań leków zawierających EPO wynika, że może być ona przyczyną poważnych i zagrażających życiu działań niepożądanych. Aby zapobiec poważnym skutkom podawania EPO zaleca się stosować możliwie najniższe dawki przez ograniczony okres czasu.


Niedokrwistości hemolitycznej powstałej w wyniku stosowania rybawiryny nie leczy się przez suplementację żelaza oraz witaminy B12, gdyż to nie ich niedobory są jej przyczyną. 

W trakcie terapii HCV, pomimo niskiego poziomu hemoglobiny, przyspieszony rozpad erytrocytów może prowadzić do nadmiaru żelaza w postaci ferrytyny (białko kompleksujące jony żelaza), gdyż organizm człowieka stosując swoisty recykling, nie potrafi skutecznie się go pozbywać.

Ogólnie, zaleca się zmniejszenie dawki rybawiryny, gdy poziom hemoglobiny spada poniżej 10 g/dl, a odstawienie leku lub przerwanie terapii gdy poziom hemoglobiny spadnie poniżej 8,5 g/dl. Szczególnej uwagi wymagają pacjenci z chorobami serca.
Ważne jest, aby informować lekarza prowadzącego o wszelkich zauważonych objawach niedokrwistości w celu zapewnienia optymalnych, bezpiecznych warunków leczenia HCV.

Supresja szpiku kostnego 

Szpik kostny wraz z zawartymi w nim komórkami macierzystymi oprócz krwinek czerwonych (erytrocytów), produkują niezbędne dla zdrowia i życia: krwinki białe (leukocyty) oraz płytki krwi (trombocyty). Te ostatnie odpowiadają głównie za procesy krzepnięcia krwi, natomiast leukocyty, a wśród nich neutrocyty (neutrofile) odpowiadają za odporność naszego organizmu. Uszkodzenie tkanki szpiku kostnego nazywa się supresją.
Jeżeli ilość leukocytów, neutrocytów czy trombocytów spadnie poniżej poziomu mogącego zagrażać naszemu zdrowiu lub życiu, dawkę interferonu zmniejsza się. Zgodnie z zaleceniami producentów interferonu jej zmniejszenie następuje gdy:

  • liczba leukocytów spadnie poniżej 1 500/µl, albo
  • liczba neutrocytów spadnie poniżej 750/µl, albo
  • liczba trombocytów spadnie poniżej 50 000/µl.

Zaprzestanie podawania interferonu lub przerwanie terapii następuje gdy:

  • liczba leukocytów spadnie poniżej 1 000/µl, albo
  • liczba neutrocytów spadnie poniżej 500/µl, albo
  • liczba trombocytów spadnie poniżej 25 000/µl.

Neutropenia 

Przy nadmiernym spadku poziomu neutrocytów mówimy o neutropenii. Neutropenia jest częstym skutkiem ubocznym terapii interferonowej. Badania kliniczne wykazały, że aż u 95% pacjentów w trakcie leczenia HCV poziom neutrocytów spada poniżej normy, a u około 20% rozwija się znaczna neutropenia wymagająca zmniejszenia dawki interferonu.
Utrzymanie maksymalnej zalecanej dawki interferonu zwiększa szansę osiągnięcia trwałej odpowiedzi wirusologicznej (SVR), dlatego niektórzy lekarze zalecają dodatkowo stosowanie czynnika stymulującego tworzenie kolonii granulocytów (neutrocytów), filigrastimu (Neupogen). Niestety, podobnie jak EPO, Neupogen nie został zarejestrowany jako lek stosowany w leczeniu neutropenii wywołanej podawaniem interferonu i dlatego jest rzadko stosowany przez lekarzy w przypadku terapii HCV.

Zakres wskazań pozarejestracyjnych dla filgrastimu objętych refundacją został od 1 stycznia 2014 r., zgodnie z obwieszczeniem Ministra Zdrowia, rozszerzony m.in. o neutropenię nabytą, w przypadkach innych niż określone w charakterystyce produktu leczniczego (CHPL). Istnieje więc możliwość refundacji Neupogenu w trakcie terapii HCV.

Generalnie interferon działając immunomodulująco wzmacnia system odpornościowy. U zdecydowanej większości pacjentów, u których neutropenia została wywołana jego stosowaniem, nie dochodzi do poważnych infekcji. Jednak mimo niskiego ryzyka ich wystąpienia, bardzo ważne jest, aby pacjenci byli ściśle monitorowani w celu zapobieżenia infekcjom.

Wskazówki dotyczące unikania infekcji:

  • unikaj zbiorowisk ludzkich,
  • poddaj się obowiązkowym szczepieniom celem ochrony przed chorobami zakaźnymi,
  • dbaj o higienę osobistą,
  • unikaj surowych lub niedogotowanych jajek, drobiu, i skorupiaków.

Opracowano na podstawie broszury Hepatitis C Support Project (tłum. Albin, oprac. Mirek). 

Ważna uwaga
Wszystkie leki, które zamierzasz przyjmować w trakcie terapii trójlekowej, także te wydawane bez recepty, należy skonsultować z lekarzem prowadzącym. Dotyczy to również preparatów ziołowych i suplementów diety.

Interesujące linki:

Autor:

Brak komentarzy :

Prześlij komentarz