Skóra, włosy, paznokcie

Swędzenie skóry i wysypki

Prawie wszyscy pacjenci podczas terapii interferonowej mają jakiś rodzaj problemów skórnych. Najpopularniejsze spowodowane są działaniem rybawiryny. Nie są one zazwyczaj poważne, ale mogą być bardzo irytujące. Interferon może nasilać pierwotne choroby autoimmunologiczne skóry, takie jak łuszczyca czy liszaj płaski. Skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym albo dermatologiem jeżeli wystąpią u ciebie problemy skórne podczas terapii.

Jest ważne by zmiany skórne jak zaczerwienienia, świąd czy miejscowo zbierający się płyn lub ropa, obejrzał specjalista, gdyż mogą być one objawami zakażenia.

Interferon wraz z rybawiryną mogą powodować suchość skóry, na którą uskarża się większość pacjentów podczas terapii. Objawy mogą być różne, od skóry przesuszonej czy łuszczącej się, aż do ciężkich podrażnień z pojawieniem się wyprysków i pęcherzy. Swędzenie związane z wysypką ma zwykle lekkie nasilenie. Jednak bywają przypadki gdy swędzenie jest tak dokuczliwe, że znacząco wpływa na jakość życia. Świąd ma tendencje do nasilania się wieczorami i może powodować problemy z zasypianiem.

Wysypki skórne nie są specjalnie niebezpieczne, za wyjątkiem przypadków infekcji wywołanych drapaniem. Unikaj drapania. Jeżeli już musisz się podrapać, nigdy nie używaj paznokci ani ostrych przedmiotów, bo to może doprowadzić do infekcji. Podczas terapii jest to o tyle istotne, że interferon może prowadzić do neutropenii, a tym samym obniżenia odporności.

Osobiście opracowałem technikę drapania „od siebie”, która przy krótko obciętych paznokciach nie powoduje uszkodzeń skóry. Najlepiej sprawdzała się jednak szczotka do włosów z zębami zakończonymi niewielkimi kulkami (1,5-2 mm). 

Sposoby radzenia sobie z suchością skóry i swędzeniem

• Stosuj przeznaczone do skóry wrażliwej (alergicznej, atopowej) płynne środki myjące pozbawione mydła.
• Używaj wyłącznie bezzapachowych, delikatnych płynów do kąpieli oraz produktów do higieny osobistej.
• Spróbuj kąpieli z dodatkiem płatków owsianych by zmniejszyć swędzenie i pomóc się odprężyć. Również kąpiele w krochmalu przynoszą ulgę.
• Spróbuj dodać do kąpieli sody oczyszczonej i niearomatyzowanych oliwek dla dzieci.
• Rób zimne okłady.
• Staraj się zakładać luźne ubrania wykonane z naturalnych, oddychających materiałów.
• Chroń swoją skórę przed słońcem używając kremów z filtrem.
• Często przewietrzaj pomieszczenia, i utrzymuj w nich temperaturę 16-21°C.

Przykładowe dermokosmetyki przeznaczone do pielęgnacji skóry suchej

• Ziaja Med
• Lipikar
• Emolium 

• Bioderma
• Balneum

Przykładowe preparaty przeciwświądowe dostępne bez recepty zawierające ben­zo­ka­inę (anestezynę):

• puder płynny Pudroderm,
• puder leczniczy Dermopur,
• Puder płynny z anestezyną,
• maść przeciwświądowa Variderm.

Podrażnienia w miejscu wykonania zastrzyku

Część osób w trakcie terapii doświadcza reakcji skórnej w miejscu wstrzykiwania interferonu. Jeżeli doświadczasz przedłużającego się bólu, opuchlizny, podrażnień, albo infekcji w miejscu iniekcji, skonsultuj się natychmiast z lekarzem. Na szczęście zazwyczaj reakcje te mają łagodny przebieg i sprawiają raczej dyskomfort niż jakiekolwiek zagrożenie. 

Bywają również reakcje, które naprawdę potrafią uprzykrzyć życie. Po sześciu tygodniach terapii w miejscu wstrzykiwania interferonu, na udach, pojawiły się u mnie bąble przypominające poparzenia pokrzywą. Towarzyszył temu chwilami (głównie wieczorami i nocą) niesamowity świąd. Nie pomagały leki antyhistaminowe, maści z kortykosteroidami oraz z immu­no­su­pre­san­ta­mi. Nie wspomnę już o balsamach. 2-3 godzinną ulgę przynosił jedynie preparaty zawierające benzokainę (anestezynę). I to jej działanie jako środka znieczulającego pozwalało odetchnąć. Po 4-5 tygodniach zmiany ustąpiły. 

Należy upewnić się, że zastrzyk wykonywany jest w sposób prawidłowy. Poniżej znajdziecie kilka podstawowych rad prawidłowego wykonania iniekcji:

• zapoznaj się dokładnie z zasadami wykonywania zastrzyku opisanymi w załączonej do niego ulotce,
• umyj dokładnie ręce wodą z mydłem przed wykonaniem zastrzyku w celu uniknięcia infekcji,
• wyjmij interferon z lodówki 15-30 minut przed wykonaniem iniekcji,
• upewnij się że lek ma temperaturę pokojową,
• zdezynfekuj alkoholem wybrane miejsce wkłucia,
• najodpowiedniejsze miejsca do przeprowadzenia zastrzyku to uda i brzuch – unikaj wkłucia w samą talię oraz w pobliżu pępka,
• rób zastrzyk pod kątem 90 stopni,
• nie rozmasowuj miejsca wykonania zastrzyku,
• miejsce iniekcji zabezpiecz opatrunkiem,
• zmieniaj miejsca wkłucia za każdym razem gdy wykonujesz zastrzyk.

Jeżeli zamierzasz nosić strój kąpielowy eksponujący twoje uda, albo bluzkę eksponującą brzuch, musisz wybrać odpowiednie miejsce wykonywania zastrzyku. Zaczerwienienia w miejscach wkłucia są bardzo częste i możesz nie chcieć eksponować okolic wykonywania iniekcji.

Igły i ampułki nigdy nie powinny być użyte powtórnie, a zużyty zestaw służący do przygotowania zastrzyku powinien być wyrzucony do specjalnego, odpornego na przebicie, pojemnika, a następnie można go odnieść do najbliższej przychodni. Nie wyrzucaj zapełnionego pojemnika do domowego kosza na odpadki.

Wypadanie włosów

Wpadanie włosów jest zjawiskiem zupełnie normalnym i występuje również u osób zdrowych. Każdy z nas traci przeciętnie 50-150 włosów dziennie. Wypadanie włosów może być powodowane przez wiele przyczyn, włączając np. przyczyny dziedziczne, agresywne zabiegi kosmetyczne, a także różne uwarunkowania medyczne. Terapia interferonowa może powodować przyspieszone wypadanie włosów oraz zmiany w ich wyglądzie. Zmiany takie mogą pojawić się na całym ciele, nie tylko na głowie. Bardzo rzadko zdarza się by osoby leczone interferonem całkowicie wyłysiały, ale wielu zauważa że ich włosy stają się cieńsze i dużo bardziej łamliwe.

Związane z terapią utrata włosów i zmiany ich wyglądu mogą poważnie wpłynąć na nasz wygląd oraz samopoczucie. Niekiedy wskazane jest, by osoby dotknięte takimi problemami zwróciły się po pomoc psychologa lub odpowiedniej grupy wsparcia.

Dobrą nowiną jest to, że wypadanie włosów i zmiany ich wyglądu są tymczasowe. Włosy zwykle odrastają po zakończeniu terapii. Niektórzy nawet twierdzą, że włosy odrastają gęstsze i pełniejsze niż przed terapią. Ważne jest by wiedzieć że preparaty zapobiegające wypadaniu włosów jak minoxidil (Loxon) są bezskuteczne w przypadku utraty włosów spowodowanej terapią interferonową. Tak naprawdę należy unikać minoxidilu ponieważ może  on podrażniać i wysuszać skórę głowy. Nowszy lek, finasteryd (Propecia 1 mg, Finasteride Accord 1 mg) także raczej nie przyniesie żadnych efektów. Działa on wyłącznie w pierwszej fazie łysienia męskiego i tak naprawdę nic nie wiadomo o jego działaniu w przypadku utraty włosów spowodowanej działaniem interferonu. Dodatkowo, większość osób zakończy przyjmowanie interferonu wcześniej niż terapia finasterydem odniesie pozytywny skutek. W badaniach klinicznych, największy przyrost liczby włosów obserwowano po 2 latach kuracji tym lekiem! 

Sposoby radzenia sobie z wypadaniem włosów

• Nie myj włosów zbyt często.
• Unikaj środków chemicznych zawartych w farbach do włosów i środkach do trwałej ondulacji.
• Krótkie, cieniowane włosy sprawią, ze fryzura optycznie zyska na objętości.
• Używaj odżywek i dobrze nawilżaj włosy.
• Unikaj stosowania suszarek, lokówek itp.
• Rzadziej niż zazwyczaj czesz i szczotkuj włosy, używaj grzebienia z szerokimi zębami i bardzo miękkiej szczotki.
• Nie tapiruj i nie zaczesuj do góry włosów.
• Zabezpieczaj włosy przed działaniem promieni słonecznych – używaj produktów z filtrem UV, noś kapelusze lub chustki.
• W przypadku dużej utraty włosów czy łysienia plackowatego, dla poprawy swojego samopoczucia, noś treskę lub perukę.

Paznokcie

Terapia HCV może wywierać w przypadku paznokci podobne skutki uboczne, jak w przypadku włosów. Mogą stać się one suche i łamliwe. Mogą się pojawić na nich bruzdy. 

Jak zadbać o paznokcie – rady:

• ścinaj paznokcie krótko,
• używaj mleczka do rąk i kremu tak często jak to możliwe, zwłaszcza po zamoczeniu dłoni,
• zakładaj rękawiczki by chronić dłonie gdy wykonujesz prace domowe, takie jak: zmywanie, mycie naczyń, praca w ogrodzie, i zawsze po użyciu jakichkolwiek środków chemicznych,
• przed snem aplikuj na ręce oliwkę lub tłusty krem,
• najlepiej w ogóle unikaj lakierów i wszystkich innych potencjalnie drażniących produktów do paznokci,
• jeżeli malujesz już paznokcie – używaj delikatnych zmywaczy do paznokci,
• gdy korzystasz z usług manikiurzystki, zwracaj uwagę na to, aby narzędzia które mogą uszkodzić skórę lub wejść w kontakt z krwią były jednorazowego użytku lub były starannie dezynfekowane.

Opracowano na podstawie broszury Hepatitis C Support Project (tłum. Marcin, oprac. Mirek).

Ważna uwaga

Wszystkie leki, które zamierzasz przyjmować w trakcie terapii trójlekowej, także te wydawane bez recepty, należy skonsultować z lekarzem prowadzącym. Dotyczy to również preparatów ziołowych i suplementów diety.

Lista tematów